Rouwrandjes

Een tijdje geleden las ik in de Volkskrant een column van, dacht ik, Annemarie Oster over de krantenrubriek met rouwadvertenties. Net als Annemarie interpreteer ik teksten van rouwadvertenties. Al járen. Hoe naargeestig het misschien ook klinkt, ik vind het leuk om te raden waaraan iemand is overleden. Was het ouderdom? Een nare ziekte? Een noodlottig ongeval? Of toch een zelfgekozen dood? Het intrigeert me mateloos.

Oudste vrouw van NL net overleden

Thuis hadden we NRC Handelsblad. Die las ik bijna dagelijks, maar de zaterdagkrant had mijn voorkeur. Op zaterdag had je, afhankelijk van het seizoen, een hele pagina vol rouwadvertenties, soms zelfs anderhalve bladzijde. Tijdens hete zomers en sombere herfsten gaan er nu eenmaal meer mensen dood (respectievelijk: bejaarden die te weinig drinken en suïcidalen die last hebben van vallende bladeren). Op een zomerse zaterdag waren de advertenties tamelijk saai om te lezen. Oude mensen en bejaarden van belachelijke hoge leeftijd overheersten de rubriek. ‘Vredig ontslapen is onze lieve, zorgzame moeder, oma en overgrootmoeder,’ of  ‘dankbaar voor al het goede dat wij van hem ontvingen', ‘verdrietig, maar met mooie herinneringen’ gevolgd door een waslijst aan namen van kinderen en kleinkinderen (of gewoon: ‘klein- en –achterkleinkinderen’, scheelt weer advertentieruimte!). 

Bij overlijden door ziekte komt het woord ‘strijd’ vaak in de tekst voor, ofschoon je als lezer niet weet waartegen de overledene heeft gestreden. Om te benadrukken hoe zwaar, moeilijk, oneerlijk en verdrietig het ziekbed is geweest, wordt een scala aan omschrijvingen gebruikt. Dit hakt er bij mij altijd wel in: ‘na een dapper gedragen ziekte', ‘na een fel verzet in een ongelijke strijd’ of ‘na een lang gevecht is op veel te jonge leeftijd…’ Terwijl je eigenlijk wil zeggen: die vuile kutkanker heeft mijn vader kapot gemaakt. Ik geef overigens de voorkeur aan helderheid over de doodsoorzaak. 'Geveld door de wrede ziekte ALS ‘ zo las ik recent in een dagblad. Het kan maar duidelijk zijn! Soms is er een geluk bij een ongeluk en is er dankbaarheid omdat ‘een ondraaglijk lijden haar bespaard is gebleven’ en was de overledene ‘omringd door allen die hem lief zijn’. Een schrale troost, maar toch! 

Ook Rakker zegt geda

Alles van waarde is weerloos – Lucebert. In plaats van een introtekst kiezen de familieleden nogal eens voor een gedicht, een citaat uit een boek of een wijze spreuk. Een gedicht kan het verdriet van de achterblijvers vaak zo goed weergeven, dat andere woorden overbodig zijn. In het geval de overledene een dierenvriend was, staat er in het rijtje van de achterblijvers ineens een Rakker of Kazan, inclusief afdruk van een hondenpootje. Nog zieliger is het als ook Rakker niet meer onder ons is: dan heeft Rakker niet alleen een hondenpootje, maar ook een kruisje achter z’n naam! Ik houd ’t dan echt niet meer droog.

Maar er zijn nog meer alternatieve advertenties. Bijvoorbeeld die waarin familie en vrienden worden opgeroepen na afloop van de crematie te gaan zuipen, want ‘Peter hield van borrelen.’ Of de familie heeft onvoldoende liquide middelen en vraagt de rouwenden om ‘een donatie voor de grafsteen’. Bij de gristunnen heeft De Grote Baas het voor ’t zeggen: ‘De Heere uit ons midden tot Zich geroepen’, terwijl de katholieke medemens het liever zo omschrijft: ‘gesterkt door het H. Sacrament der zieken is rustig ingeslapen onze…’ 

Wat een verdriet!

Wanneer de advertentie begint met ‘vol ongeloof’, ‘we zijn verbijsterd’ of ‘tot onze grote ontsteltenis’ kan het niet anders dan dat het overlijden tragisch is geweest. Een noodlottig fietsongeluk, onverwachts uit het leven weggerukt op Kreta, een ongeval op het werk, geveld door een hartaanval tijdens de voetbaltraining. Ik krijg er altijd weer kippenvel van. Net zoals de advertentieteksten bij zelfdoding. De achterblijvers kunnen niet anders dan de beslissing van de suïcidant respecteren, maar wat zet je in de advertentie? Ik ken verhalen van mensen waarbij zelfmoord als doodsoorzaak verborgen moest blijven voor de buitenwereld. En zo stond er een advertentie met leugens in de krant. Dat kan nooit de bedoeling zijn.    

Ik ben niet voor niets voorstander van de pil van Drion. Waarom doen artsen er alles aan om mensen in leven te houden, terwijl dat leven geleefd is en diegene klaar is om het voorgoed af te sluiten. Ik wil zelf kunnen bepalen wanneer ik het aardse leven voor gezien houd. Of dat nu is als ik 66 ben of 86 (als ex-roker met overgewicht is 86 jaar sowieso niet realistisch), een arts moet me zonder problemen verder kunnen helpen met pillen of een infuus. Ik hoop dan ook dat er tegen die tijd goede voorzieningen zijn getroffen om dat te bewerkstelligen. Dan zorg ik alvast voor mijn eigen rouwadvertentietekst, online ontworpen op monuta.nl. Mét poezenpootje van mijn je weet wel-kater Drion. Miauw!